Anayasa Mahkemesi’nden Kritik Karar: Boşanmada 3 Yıllık Süre Sınırı İptal Edildi

İptali istenen düzenlemede, “Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak 3 yıl geçmesi halinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir” hükmü bulunuyordu.

Adil Olmayan Süre ve Temel Haklar

Aile Mahkemesi, başvurusunda 3 yıllık sürenin adil olmadığını belirtti. Mahkeme, eşlerin uzun süreler boyunca boşanamadığını, bu durumun da herkesin kişiliğine bağlı dokunulmaz, devredilmez ve vazgeçilmez temel hak ve özgürlüklere sahip olduğunu öngören anayasal hükümle bağdaşmadığını ifade etti.

Anayasa Mahkemesi Kararı ve Gelecek Düzenlemeler

Anayasa Mahkemesi, bu başvuruyu değerlendirerek, 3 yıllık sürenin fazla olması nedeniyle evlilik dışı ilişkilere yol açabileceği ve kişinin maddi ve manevi varlığını koruma hakkının yanı sıra devletin aileyi koruma yükümlülüğünün de ihlal edildiği gerekçesiyle düzenlemenin iptaline karar verdi. Bu karar, Resmi Gazete’de yayımlandığı 19 Nisan 2024 tarihinden dokuz ay sonra yürürlüğe girecek. Bu süre zarfında mevcut hüküm geçerli olacak ve uygulanmaya devam edecek.

Hukuk Uzmanlarından Değerlendirmeler

Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından düzenlenen Medeni Hukukta Güncel Gelişmeler Sempozyumu’nda uzmanlar, iptal edilen medeni kanun hükmünü ele aldı. Medeni Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Ali Yaşar Çelikel, iptal kararı sonrası ortaya çıkacak kanun boşluğuna dikkat çekerek, yasa koyucunun fiili ayrılık sebebiyle boşanma davası açılabilmesi için yeni bir düzenleme getirmesi gerektiğini belirtti.

Yeni Düzenleme Önerileri

Dr. Çelikel, yapılacak düzenlemede İsviçre medeni kanunu ve diğer kıta avrupası hukuk sistemlerinin dikkate alınması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, dava açılmış olma şartının kaldırılmasını ve 3 yıl olarak öngörülen ortak hayatın yeniden kurulamaması süresinin 1 ya da 2 yıla indirilmesini önerdi.

Aile Hukuku ve Kadın Hakları

Çelikel, yasa koyucunun madde bazlı bir düzenleme yerine, Türk Medeni Kanunu’nun Aile Hukuku Kitabı’na ilişkin sistematik bir düzenleme yapmasının uygun olacağını belirtti. Bu doğrultuda, çağdaş aile hukuku anlayışına uygun olarak boşanma sebepleri ve soy bağı hukuku hükümlerinin yeniden düzenlenmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, aile hukuku kurallarının düzenlenmesinde kadın hakları, kadın-erkek eşitliği ve çocuğun üstün menfaati ilkelerinin göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade etti.

Anayasa Mahkemesi’nin kararı ve yeni düzenlemeler, aile hukuku alanında önemli değişikliklere yol açabilir ve bireylerin temel haklarını daha iyi koruyacak düzenlemeler getirebilir.